Η εξόντωση των μαγισσών και άλλων αιρετικών από την Ιερά Εξέταση και τα λαϊκά δικαστήρια
Οι όροι "Μάγισσα" και "Μαγεία" έχουν πολλές αλληλοσυγκρουόμενες ερμηνείες. Στο παρόν άρθρο χρησιμοποιούνται κυρίως για να αναφερθούν σε μία μοναδική πίστη: στην πίστη ότι σατανικοί άνθρωποι, ως επί το πλείστον γυναίκες, πουλούσαν την ψυχή τους στον Διάβολο και έκαναν σκοπό της ζωής τους να βλάπτουν τους συνανθρώπους τους. Πρόκειται για πεποίθηση που κυριαρχούσε στη δυτική Ευρώπη στα τέλη του Μεσαίωνα και στην Αναγέννηση. Εκατοντάδες χιλιάδες χαρακτηρίστηκαν "Μάγοι" και "Μάγισσες", καταδικάστηκαν με την κατηγορία ότι λάτρευαν τον Σατανά και εκτελέστηκαν στα χρόνια που σήμερα είναι γνωστά ως η εποχή της πυράς.
Οι σύγχρονες μάγισσες, οι σύγχρονοι σατανιστές και οι μάγισσες της Αναγέννησης:
Εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, ιστορικοί και κοινωνιολόγοι συμφωνούν ότι οι τρεις ομάδες που θα αναφέρουμε στη συνέχεια δεν σχετίζονται μεταξύ τους:
Μία σύγχρονη Μάγισσα ακολουθεί κατά πάσα πιθανότητα την Wicca ή κάποια άλλη νεοπαγανιστική παράδοση. Ο κώδικας συμπεριφοράς τους, η Wicca Rede, τους απαγορεύει να βλάψουν άλλους.
· Οι περισσότεροι σύγχρονοι Σατανιστές ακολουθούν τη διδασκαλία:
- της Εκκλησίας του Σατανά, όπου στην περίπτωση αυτή είναι πιθανώς Αγνωστικιστές και δέχονται τον Σατανά ως έννοια αλλά όχι ως ζωντανή οντότητα,
- του Ναού του Σεθ, όπου στην περίπτωση αυτή αναγνωρίζουν τη θεότητα της Αρχαίας Αιγύπτου, τον Σεθ, ως ζωντανή οντότητα,
- κάποιας άλλης παρεμφερούς σατανιστικής ομάδας.
· Οι Μάγισσες την εποχή της πυράς θεωρούνταν από την καθολική εκκλησία λάτρεις του Σατανά που σκοπό της ζωής τους είχαν να δολοφονούν και να βλάπτουν τους συνανθρώπους τους με μαγικά μέσα. Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι όντως υπήρχαν τέτοιες "Μάγισσες", εκτός από ορισμένες περιπτώσεις διανοητικά άρρωστων ανθρώπων. Οι περισσότεροι ιστορικοί και άλλοι ακαδημαϊκοί πιστεύουν ότι οι τρεις κατηγορίες που προαναφέρθηκαν δεν σχετίζονται μεταξύ τους. Κάθε ομάδα δέχεται διαφορετικές θεότητες ή δεν πιστεύει καθόλου. Οι κανόνες συμπεριφοράς τους διαφέρουν ριζικά και είναι συχνά εντελώς αντίθετοι. Διαφέρουν όσο και οι βουδιστές από τους χριστιανούς. Περισσότερες πληροφορίες.
---
Κοινά σημεία μεταξύ των σύγχρονων Μαγισσών και των θυμάτων της εποχής της πυράς:
Οι γνώμες διαφέρουν:
· Υπάρχουν μαρτυρίες σε βιβλία της εποχής της πυράς, ότι κάποια από τα θύματα λέγεται ότι λάτρευαν την Άρτεμη, την Oriente και την Ερωδιάδα ή άλλες παγανιστικές θεότητες. Αν τα στοιχεία αυτά είναι αξιόπιστα, παραπέμπουν στην ύπαρξη κοινού σημείου μεταξύ κάποιων τουλάχιστον θυμάτων και των σύγχρονων οπαδών της Wicca ή των Νεοπαγανιστών.
· Τα περισσότερα θύματα της εποχής της πυράς συνήθως ήταν:
- Μαίες
- Θεραπεύτριες
- Ανύπαντρες γυναίκες που ζούσαν μόνες ή/και είχαν περιουσία
- Άνθρωποι μισητοί στους γείτονές τους
- Οπαδοί αρχαίων παγανιστικών τελετών
- Άνθρωποι που κατηγορήθηκαν από άλλα θύματα εν ώρα βασανισμού
- Άνθρωποι που απλώς κατηγορήθηκαν άδικα
Ωστόσο, τα πρακτικά των δικαστηρίων παρουσιάζουν συχνά τις διαστρεβλωμένες απόψεις των δικαστών και όχι την πραγματικότητα. Η ευρεία διάδοση των βασανιστηρίων, ειδικά στις ρωμαιοκαθολικές χώρες, καθιστούσε μία κατάθεση εντελώς αναξιόπιστη.
· Πολλοί σύγχρονοι σκληροπυρηνικοί χριστιανοί αναφέρονται
- στους οπαδούς της Wicca και άλλους σύγχρονους νεοπαγανιστές,
- στους σατανιστές,
- στους ανθρώπους που έχουν αποκρυφιστικά ενδιαφέροντα, όπως την αστρολογία, τη χειρομαντεία, τα Ταρώ, τα Runes, κ.α.,
- στις "Μάγισσες" της Αναγέννησης και
- σε διάφορους άλλους
ως σατανιστές. Θεωρούν τους δύο όρους κατά βάση συνώνυμους. Πρόκειται για ομάδες που συντηρούν πολλά από τα πιστεύω της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας του 15ου αιώνα. Πολλοί είναι ακόμα πιο ακραίοι και θεωρούν τις υπόλοιπες θρησκείες, όπως τον βουδισμό, τον ινδουισμό και τον ταοϊσμό, μορφές του σατανισμού. Σύμφωνα με τις απόψεις τους, δύο στους τρεις ανθρώπους στον κόσμο είναι αυτομάτως σατανιστές επειδή δεν είναι χριστιανοί. Κάποιοι θεωρούν σατανιστές ακόμα και πολλούς ρωμαιοκαθολικούς, αγγλικανιστές και μη συντηρητικούς προτεστάντες.
Το έδαφος είναι πρόσφορο για παρεξηγήσεις όταν διαφορετικές ομάδες χρησιμοποιούν διαφορετικούς ορισμούς για τους όρους Μάγισσα και Σατανιστής.
---
Γενικά
Η μεγάλης κλίμακας εξόντωση ανθρώπων με την κατηγορία της μαγείας ή της αιρετικής πίστης κορυφώθηκε μεταξύ του 1500 και 1650 μ.Χ. Υπάρχουν πολλές εσφαλμένες απόψεις για την εποχή της πυράς. Δεν θα γίνουμε αρεστοί με τις ακόλουθες πληροφορίες. Ωστόσο, θεωρούμε ότι είναι ακριβείς:
· Σύμφωνα με σημερινές εκτιμήσεις, ο συνολικός αριθμός των αθώων θυμάτων κυμαίνεται από 3.000 (σύμφωνα με μία ρωμαιοκαθολική πηγή) έως 9.000 (σύμφωνα με πολλές νεοπαγανιστικές πηγές). Ο αριθμός που προκύπτει βάσει δικαστικών εγγράφων και εκτιμήσεων για τον αριθμό των εγγράφων που δεν διασώθηκαν, είναι πιθανώς μικρότερος από 200.000. Έκπληξη αποτελεί το γεγονός, ότι ο αριθμός αυτός ισούται σχεδόν με τον γεωμετρικό αριθμητικό μέσο όρο των ακραίων εκτιμήσεων.
· Τα δικαστήρια δεν είχαν αποκλειστικό στόχο τις γυναίκες. Η αριθμητική προτίμηση στο ένα φύλο ή το άλλο διέφερε ανά περιοχή. Στην Ισλανδία, περισσότερο από το 90% των κατηγορούμενων για μαγεία ήταν άντρες, στην Ευρώπη περισσότερο από το 80% ήταν γυναίκες και σε γενικές γραμμές το 75% του συνόλου ήταν γυναίκες.
· Οι περισσότερες καταδίκες σε θάνατο ορίζονταν από δικαστήρια και όχι από την Καθολική Εκκλησία. Ωστόσο, η εκκλησία εμπλεκόταν έμμεσα διότι παρείχε το θεολογικό υπόβαθρο προκειμένου να διώκονται οι αιρετικοί από τα δικαστήρια.
· Η Ιερά Εξέταση δεν επικέντρωνε την προσοχή της στη δίωξη των Μαγισσών. Πρωταρχικό της ενδιαφέρον αποτελούσαν οι θρησκευτικές αιρέσεις.
· Παρόλο που η Εκκλησία δεν ήταν άμεσα υπεύθυνη για τις εκτελέσεις που διέταζαν τα δικαστήρια, ήταν υπεύθυνη για τις πεποιθήσεις που δικαιολογούσαν τη σύλληψη, τον βασανισμό και την εκτέλεση των θρησκευτικών μειονοτήτων από τα εν λόγω δικαστήρια. Μία από τις πεποιθήσεις ήταν ότι τα άτομα των οποίων τα πιστεύω παρέκκλιναν από τα πιστεύω της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, δεν έπρεπε να χαίρουν θρησκευτικής ελευθερίας. Μία άλλη ψευδής και ανυπόστατη πεποίθηση ήταν ότι μεγάλος αριθμός πιστών είχε πουλήσει την ψυχή του στον Σατανά και έπαιρνε μέρος σε σατανιστικές και φονικές πράξεις.
· Η αυστηρότητα των διώξεων δεν ήταν το ίδιο εξαπλωμένη σε όλες τις χριστιανικές χώρες. Κυρίως εστιαζόταν στην ανατολική Γαλλία, τη Γερμανία και την Ελβετία. Πολλές χώρες κατάφεραν σε μεγάλο βαθμό να μη βιώσουν την εποχή της πυράς:
- Γνωρίζουμε μόνο τέσσερις περιπτώσεις δολοφονίας μαγισσών στην Ιρλανδία.
- Σχετικά λίγες δολοφονήθηκαν στις ανατολικές ορθόδοξες χώρες - μόνο δέκα στη Ρωσία.
- Στη Νέα Αγγλία, το διάστημα 1645 με 1662, υπολογίζεται ότι δολοφονήθηκαν 21 Ευρωπαίοι. Οι υπολογισμοί μαρτυρούν ότι καταδικάστηκαν από 13 ως 100 ιθαγενείς Αμερικανοί ενώ αγνοείται ο αριθμός εκείνων που δολοφονήθηκαν.
- Στη Νέα Αγγλία, το διάστημα 1663 με 1692, σημειώθηκαν περισσότερες από 250 συλλήψεις, 19 εκτελέσεις, δύο θάνατοι από φυσικά αίτια σε περίοδο φυλάκισης και ένας θάνατος από βασανιστήρια.
- Λιγότεροι από τέσσερις θάνατοι σημειώθηκαν στον Καναδά.
Η πίστη στην ύπαρξη μαγισσών μειώθηκε την εποχή του Διαφωτισμού, καθώς ο κόσμος άρχισε να αμφισβητεί πολλές παλιές θρησκευτικές πεποιθήσεις. Έτσι δόθηκε αναγκαστικά ένα τέλος στις εκτελέσεις μαγισσών στην Ευρώπη (μέχρι το 1792) και την αμερικανική ήπειρο (μέχρι τη δεκαετία του 1830).
---
Αναζωπύρωση των πεποιθήσεων της "εποχής της πυράς":
Η πεποίθηση στην ύπαρξη "Μαγισσών" που διαπράττουν ανείπωτες πράξεις εναντίον μικρών παιδιών αναζωπυρώθηκε στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και διαδόθηκε ευρέως η άποψη ότι:
· αναβιώνει η απομίμηση της Σατανιστικής Τελετής Κακοποίησης και
· η τελετουργική κακοποίηση παιδιών με πολλά θύματα και πολλούς θύτες σε παιδικούς σταθμούς και νηπιαγωγεία.
Η απομίμηση και των δύο τελετών έφθινε το 2000. Έσβησαν λόγω:
· έλλειψης αδιάσειστων αποδείξεων ύπαρξης τέτοιου είδους εγκλημάτων και
· αύξησης της αμφισβήτησης της αξιοπιστίας των "ανεπαρκών" αποδείξεων ύπαρξης τελετουργικής κακοποίησης. Οι αποδείξεις προέρχονταν κυρίως από τις αναμνήσεις ατόμων που ακολουθούσαν Ψυχοθεραπεία Ανάκτησης Μνήμης και είχαν Διαταραχή Πολλαπλής Προσωπικότητας.
Κατά καιρούς εξακολουθούν να ακούγονται οι εκκλήσεις κάποιων συντηρητικών χριστιανών ηγετών για τον αφανισμό των "Μαγισσών". Αυτό που γενικά υποστηρίζουν είναι η γενοκτονία των οπαδών της Wicca και άλλων παγανιστών - η εξαφάνιση μίας μορφής μαγείας που δεν έχει καμία σχέση με τη λατρεία του Σατανά. Ωστόσο, η απαίτηση για μαζικές δολοφονίες είναι αρκετά σπάνια στις ημέρες μας.
---
Η ιστορία του κυνηγιού μαγισσών
· Πριν από τον 9ο αιώνα μ.Χ.: Η λαϊκή πεποίθηση στην ύπαρξη των Μάγων και των Μαγισσών ήταν ευρέως διαδεδομένη. Θεωρούνταν εξαιρετικά κακοί άνθρωποι, κυρίως οι γυναίκες, που αφιέρωναν τη ζωή τους στο να βλάπτουν και να σκοτώνουν τους συνανθρώπους τους χρησιμοποιώντας μαύρη μαγεία και διαβολικά μαγικά. Την εποχή εκείνη η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία δίδασκε επισήμως ότι οι Μάγισσες δεν υπήρχαν. Ήταν αιρετική δήλωση να δέχεται κανείς την ύπαρξή τους. "Για παράδειγμα, η Σύνοδος του Αγ. Πατρικίου που έλαβε χώρα τον 5ο αιώνα αποφάνθηκε ότι "Όποιος χριστιανός πιστεύει στην ύπαρξη βρικολάκων στον κόσμο, δηλαδή στην ύπαρξη μαγισσών, θα αναθεματίζεται. Όποιος διαδίδει την ύπαρξη σε συνάνθρωπό του δεν θα γίνεται δεκτός στην εκκλησία μέχρι να ανακαλέσει ο ίδιος το έγκλημα που διέπραξε". Ένα θρησκευτικό διάταγμα από τη Σαξονία (775 - 790 Μ.Χ.) απέδιδε την αιτία ύπαρξης αυτών των στερεότυπων στην παγανιστική πίστη: "Όποιος παρασυρθεί από τον Διάβολο και συνταχθεί με την πίστη των παγανιστών ότι οι μάγοι και οι μάγισσες τρώνε ανθρώπους και οδηγήσει στην πυρά κάποιων από αυτούς [τους φερόμενους ως μάγους]… θα τιμωρείται με θάνατο". 4
· 906 μ.Χ.: Ο Regino της Prum, Ηγούμενος της Treves, έγραψε το Canon Episcopi. Ενίσχυσε τη θέση της Εκκλησίας ότι οι Μάγισσες δεν υπάρχουν. Το σύγγραμμά του παραδεχόταν ότι κάποιες γυναίκες που τελούσαν υπό σύγχυση νόμιζαν ότι πετούσαν στον αέρα μαζί με τη θεά των Παγανιστών, την Άρτεμη. Αυτό όμως δεν συνέβαινε στην πραγματικότητα. Σύμφωνα με την ερμηνεία, ήταν ένα είδος παραίσθησης.
· Περί το 975 μ.Χ.: Οι τιμωρίες για την κατηγορία της μαγείας και τη χρήση θεραπευτικών μαγικών μεθόδων ήταν σχετικά ήπιες. Το αγγλικό εξομολογητήριο έλεγε: "Αν μία γυναίκα ασκεί τη μαγεία και τη γητειά και [χρησιμοποιεί] μαγικά φίλτρα, θα νηστέψει για δώδεκα μήνες…. Αν σκοτώσει κάποιον με τα φίλτρα της, θα νηστέψει για εφτά χρόνια". Ως νηστεία οριζόταν η κατανάλωση ψωμιού και νερού μόνο.
· Περί το 1140: Ο Gratian, ένας Ιταλός μοναχός, ενσωμάτωσε το Cacon Episcopi στο εκκλησιαστικό δίκαιο.
· Περί το 1203: Το κίνημα των "Καθαρών", μίας ομάδας γνωστικών χριστιανών, έγινε πολύ δημοφιλές στην περιοχή της Ορλεάνης της Γαλλίας και την Ιταλία. Ήταν δηλωμένοι αιρετικοί. Ο πάπας Ινοκέντιος Γ' κήρυξε τη γενοκτονία των Καθαρών. Ο τελευταίος Καθαρός κάηκε στην πυρά το 1321 μ.Χ. Η πίστη τους αναζωπυρώθηκε τα τελευταία χρόνια.
· 1227: Ο πάπας Γρηγόριος Θ' ίδρυσε τα δικαστήρια της Ιεράς Εξέτασης που είχαν την αρμοδιότητα να συλλαμβάνουν, να δικάζουν, να καταδικάζουν και να εκτελούν αιρετικούς.
· 1252: Ο πάπας Ινοκέντιος Γ' επέτρεψε τη χρήση βασανιστηρίων στη διάρκεια διεξαγωγής δίκης από την Ιερά Εξέταση. Το γεγονός αυτό αύξησε σημαντικά το ποσοστό των καταδικών.
· 1258: Ο πάπας Αλέξανδρος Δ' διέταξε την Ιερά Εξέταση να περιορίσουν τις υποθέσεις που αναλάμβαναν σε υποθέσεις αιρετικών. Δεν θα ερευνούσαν υποθέσεις με την κατηγορία της μαντείας ή της μαγείας εκτός και αν εμπλέκονταν αιρετικοί.
· 1265: Ο πάπας Κλήμης Δ' επαναφέρει τη χρήση βασανιστηρίων.
· 1326: Η Εκκλησία εξουσιοδοτεί την Ιερά Εξέταση να διερευνά υποθέσεις Μαγείας. Η βασικής της προσπάθεια ήταν η ανάπτυξη της "δαιμονολογίας", της θεωρίας της διαβολικής προέλευσης της Μαγείας.
· 1330: Η λαϊκή αντίληψη ότι οι Μάγισσες χρησιμοποιούσαν διαβολικά μαγικά, διευρύνθηκε για να συμπεριλάβει την άποψη ότι οι Μάγισσες ορκίζονταν πίστη στον Σατανά, ότι είχαν ερωτικές σχέσεις με τον Διάβολο, ότι απήγαν και έτρωγαν παιδιά κ.α.
· 1347 έως 1349: Η επιδημία του Μαύρου Θανάτου σκότωσε ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της Ευρώπης. Η καχυποψία εξαπλώθηκε. Οι εβραίοι, οι μουσουλμάνοι και οι Μάγισσες κατηγορούνταν ότι δηλητηρίαζαν τα πηγάδια και ότι μετέδιδαν την αρρώστια.
· Δεκαετία του 1430: Χριστιανοί θεολόγοι άρχισαν να γράφουν δοκίμια και βιβλία στα οποία "απεδείκνυαν" την ύπαρξη των Μαγισσών. 1
· 1450: Άρχισαν οι πρώτες μεγάλες διώξεις Μαγισσών σε όλη την Ευρώπη. Η Εκκλησία έπλασε μία φανταστική θρησκεία του κακού χρησιμοποιώντας τα στερεότυπα που κυκλοφορούσαν από την προ Χριστού εποχή. Είπε ότι οι Παγανιστές που λάτρευαν την Άρτεμη και άλλους θεούς και θεές ήταν Μάγοι και Μάγισσες που απήγαν παιδιά, σκότωναν και έτρωγαν τα θύματά τους, πουλούσαν την ψυχή τους στον Σατανά, συμμαχούσαν με δαίμονες, πετούσαν στον αέρα, συναντιόνταν μέσα στη νύχτα, προκαλούσαν ανδρική ανικανότητα και στειρότητα, εξαφάνιζαν τα ανδρικά γεννητικά όργανα κ.α. Οι ιστορικοί εκτιμούν ότι αυτή η γενοκτονία με το θρησκευτικό υπόβαθρο, είχε ως κίνητρο την επιθυμία της Εκκλησίας να διατηρήσει ένα αποκλειστικό θρησκευτικό μονοπώλιο ή ότι αποτελούσε ένα "μέσο καταστολής, μία μορφή κυριάρχησης της αποκλίνουσας συμπεριφοράς, μία έντονη αντίδραση απέναντι στις γυναίκες ή ένα μέσο του απλού λαού να βρει αποδιοπομπαίους τράγους για την κατεστραμμένη σοδειά του, τα ψόφια ζωντανά του ή τα νεκρά βρέφη και παιδιά του". Ο Walter Stephens, καθηγητής ιταλικών σπουδών στο πανεπιστήμιο John Hopkins, προτείνει μία νέα θεωρία: "Νομίζω ότι οι Μάγισσες είναι οι αποδιοπομπαίοι τράγοι του Θεού". 2 Οι θρησκευτικοί ηγέτες πίστευαν ότι έπρεπε να διατηρήσουν τόσο την εικόνα του παντοδύναμου όσο και την εικόνα του αγαπητού θεού. Έτσι, έπρεπε να επινοήσουν τις Μάγισσες και τους δαίμονες προκειμένου να εξηγήσουν τη διάσταση του κακού που υπάρχει στον κόσμο.
· 1450: Ο Γουτεμβέργιος εφηύρε την τυπογραφία και κατέστησε δυνατή τη μαζική εκτύπωση βιβλίων. Έτσι τα παπικά διατάγματα και τα βιβλία για τη δίωξη Μαγισσών διαδόθηκαν ευρέως. Το κυνήγι Μαγισσών έγινε πολύ ευκολότερο.
· 1474: Ο πάπας Ινοκέντιος Γ' εξέδωσε παπικό διάταγμα με το οποίο καταδίκαζε τις Μάγισσες.
· 1480: Ο Thomas of Brabant έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο Formicarious, το οποίο περιγράφει τη δίκη με την κατηγορία της μαγείας ενός άντρα. Αντίγραφα του βιβλίου επισυνάπτονταν συχνά επί χρόνια στο Malleus Maleficarum.
· 1486-1487: Ο Institoris (Heinrich Kraemer) και ο Jacob Sprenger εξέδωσαν το Malleus Maleficarum (Το Σφυρί των Μαγισσών). Πρόκειται για μία εκπληκτική μελέτη του μισογυνισμού και της σεξουαλικής απογοήτευσης των συγγραφέων. Περιγράφει τις δραστηριότητες των Μαγισσών, τις μεθόδους απόσπασης ομολογίας. Αποκηρύχθηκε από την Εκκλησία αλλά έγινε η "Βίβλος" των δικαστηρίων που δίκαζαν Μάγισσες.
· 1500: Τον 14ο αιώνα είναι γνωστές 38 δίκες Μαγισσών και Μάγων στην Αγγλία, 95 στη Γαλλία και 80 στη Γερμανία.
Οι διώξεις Μαγισσών αυξήθηκαν πολύ. "Επιλέγοντας να χαρίσουν την ψυχή τους στον Διάβολο, οι μάγισσες διέπραξαν εγκλήματα ενάντια στον άνθρωπο και ενάντια στον Θεό. Η βαρύτητα του διπλού εγκλήματος κατέταξε τη μαγεία στην κατηγορία των crimen exceptum και επιτρέπει την άρση των συνηθισμένων κανόνων αποδεικτικών στοιχείων προκειμένου να τιμωρηθούν οι ένοχοι". Οι καταθέσεις παιδιών επιτρέπονταν. Τα βασανιστήρια επιβάλλονταν χωρίς περιορισμούς για να αποσπαστούν οι ομολογίες. Και οι ελάχιστη μορφή απόδειξης αρκούσε ως απόδειξη ενοχής.
· 1517: Ο Λούθηρος κάρφωσε τις 95 θέσεις του στην είσοδο του καθεδρικού της Βιτεμβέργης της Γερμανίας. Η κίνησή του πυροδότησε τη Μεταρρύθμιση των Διαμαρτυρώμενων. Στις ρωμαιοκαθολικές χώρες τα δικαστήρια συνέχισαν να καίνε μάγισσες. Στις διαμαρτυρόμενες χώρες κυρίως τις απαγχόνιζαν. Ορισμένες από αυτές τις χώρες δεν επέτρεπαν τη χρήση βασανιστηρίων. Στην Αγγλία η έλλειψη βασανιστηρίων οδήγησε στο χαμηλό ποσοστό καταδικών του 19%.
· Περί το 1550 έως το 1650 Μ.Χ.: Οι δίκες και οι καταδίκες κορυφώθηκαν στη διάρκεια του αιώνα που συχνά αποκαλείται "η εποχή της πυράς". Κυρίως λάμβαναν χώρα στην ανατολική Γαλλία, τη Γερμανία και την Ελβετία. Οι διώξεις μαγισσών συχνά λάμβαναν χώρα και στις περιοχές όπου οι καθολικοί και οι διαμαρτυρόμενοι μάχονταν μεταξύ τους. Σε αντίθεση με ό,τι έχει επικρατήσει, οι ύποπτες ως μάγισσες δικάζονταν από λαϊκά δικαστήρια - ειδικά οι ύποπτες για σατανιστική μαγεία. Η μειοψηφία δικαζόταν από εκκλησιαστικές αρχές. Οι υποθέσεις αυτές αφορούσαν γυναίκες που εξασκούσαν θεραπευτική μαγεία ή ήταν μαίες. 4
· 1563: Ο Johann Weyer (γεννηθείς το 1515) εξέδωσε ένα βιβλίο που έπαιξε σημαντικό ρόλο στις δίκες των Μαγισσών. Είχε τίτλο "De Praestigilis Daemonum" (Οι ψυχές που ναυάγησαν) και υποστήριζε ότι οι Μάγισσες δεν υπήρχαν στην πραγματικότητα αλλά ότι ο Σατανάς διέδιδε την ύπαρξή τους. Απέρριπτε τις ομολογίες που αποσπόνταν με βασανιστήρια διότι δεν τις θεωρούσε αξιόπιστες. Συνέστηνε ιατρική αγωγή αντί για βασανισμό και εκτέλεση. Εκδίδοντας ανώνυμα το βιβλίο, απέφυγε την πυρά.
· 1580: Ο Jean Bodin έγραψε το "De la Demonomanie des Sorciers" (Περί των τιμωριών που αξίζει να λάβουν οι Μάγισσες". Δήλωνε ότι η τιμωρία των Μαγισσών ήταν απαραίτητη τόσο για την ασφάλεια του κράτους όσο και για να κατευναστεί η οργή του Θεού. Καμία ύποπτη ως Μάγισσα δεν έπρεπε να απελευθερώνεται αν υπήρχε έστω και η ελάχιστη απόδειξη της ενοχής της. Αν οι διώκτες περίμεναν μέχρι να έχουν στην κατοχή τους αδιάσειστες αποδείξεις, ήταν της γνώμης ότι δεν επρόκειτο να τιμωρηθεί ποτέ καμία Μάγισσα.
· 1584: Ο Reginald Scot εξέδωσε ένα βιβλίο που προηγούταν της εποχής του. Στο Discovery of Witchcraft (Ανακαλύπτοντας τη Μαγεία) ισχυρίστηκε ότι δεν υπάρχουν υπερφυσικές δυνάμεις. Συνεπώς, δεν υπάρχουν Μάγισσες.
· 1608: Ο Francesco Maria Guazzo εξέδωσε το "Compendium Maleficarum". Πραγματεύτηκε τη συμφωνία των Μαγισσών με τον Σατανά, τη μαγεία που χρησιμοποιούσαν οι Μάγισσες για να βλάπτουν τους άλλους κ.α.
· Περί το 1609: Πανικός μαγισσών έπληξε την περιοχή των Βάσκων της Ισπανίας. Η La Suprema, η διοικητική αρχή της Ιεράς Εξέτασης αποφάνθηκε ότι επρόκειτο για παραπλάνηση και εξέδωσε Διάταγμα Σιωπής, απαγορεύοντας κάθε συζήτηση περί μαγείας. Ο πανικός έσβησε γρήγορα.
· 1610: Σταμάτησε η εκτέλεση Μαγισσών στις Κάτω Χώρες, πιθανώς εξαιτίας του βιβλίου του Weyer, που είχε εκδοθεί το 1563.
· 1616: Ξέσπασε δεύτερη μανία κατά των Μαγισσών στην Vizcaya. Για άλλη μια φορά εκδόθηκε Διάταγμα Σιωπής από την Ιερά Εξέταση. Ο βασιλιάς, όμως, το απέσυρε και 300 ύποπτες ως Μάγισσες κάηκαν ζωντανές.
· 1631: Ο Friedrich Spee von Langenfield, ισουίτης ιερέας, έγραψε το "Cautio criminalis" (Επισταμένη ανάλυση ποινικών υποθέσεων). Καταδίκασε το κυνήγι Μαγισσών και τις καταδίκες τους στην Wurzburg της Γερμανίας. Έγραψε, ότι οι κατηγορούμενες ομολογούσαν μόνο επειδή γίνονταν θύματα σαδιστικών βασανιστηρίων.
· 1684: Εκτελέστηκε η τελευταία Μάγισσα στην Αγγλία.
· Δεκαετία του 1690: Περίπου 25 άνθρωποι πέθαναν στη διάρκεια του πανικού ενάντια στις Μάγισσες που ξέσπασε στο Σάλεμ της Μασαχουσέτης. Ένας πέθανε κάτω από υπερβολικό βάρος που τοποθετήθηκε πάνω στο σώμα του επειδή αρνήθηκε να απολογηθεί, κάποιοι πέθαναν στη φυλακή και οι υπόλοιποι απαγχονίστηκαν. 3 Ακολούθησαν και άλλες δίκες και εκτελέσεις στη Νέα Αγγλία.
· 1745: Η Γαλλία σταμάτησε τις εκτελέσεις Μαγισσών.
· 1775: Η Γερμανία σταμάτησε τις εκτελέσεις Μαγισσών.
· 1782: Η Ελβετία σταμάτησε τις εκτελέσεις Μαγισσών.
· 1792: Η Πολωνία σταμάτησε τις εκτελέσεις Μαγισσών. Θεωρείται το έτος που έγινε η τελευταία τέτοιου είδους εκτέλεση στην Ευρώπη.
· Δεκαετία του 1830: Η Εκκλησία σταμάτησε τις εκτελέσεις Μαγισσών στη Νότια Αμερική.
· 1980: Οι Δρ. Lawrence Pazder και Michelle Smith έγραψαν το "Michelle Remembers" (Η Μισέλ Θυμάται). Η έννοια ανθρώπων που συμμαχούν με τον Σατανά, η οποία σε μεγάλο βαθμό είχε ξεχαστεί επί δεκαετίες, αναβίωσε. Παρόλο που το βιβλίο αποδείχτηκε μυθοπλασία, παρουσιάστηκε ως πραγματικό, βασισμένο στην ανάκληση των αναμνήσεων της Μισέλ. 8 Το βιβλίο ευθυνόταν για το νέο κύμα πανικού Μαγισσών/Σατανιστών που ξέσπασε.
· 1980 έως 1995: Δύο δίκες διεξήχθησαν στη Νότια Αμερική, οι οποίες είχαν πολλά από τα στοιχεία των παλιών δικών Μαγισσών:
o Το προσωπικό κάποιων βρεφονηπιακών σταθμών και κατηχητικών σχολείων κατηγορήθηκε για τελετουργική κακοποίηση παιδιών. Οι αποδείξεις βασίστηκαν σε εσφαλμένες ιατρικές γνωματεύσεις και στις αναμνήσεις ανύπαρκτης κακοποίησης που εμφυτεύτηκαν στο μυαλό πολύ μικρών παιδιών.
o Δεκάδες χιλιάδες ενήλικες, θύματα της Ψυχοθεραπείας Ανάκλησης Αναμνήσεων, έπλασαν ψεύτικες αναμνήσεις κακοποίησης στην παιδική ηλικία. Στο 17% περίπου των περιπτώσεων, οι αναμνήσεις περιλάμβαναν Σατανιστική Τελετουργική Κακοποίηση. Σε εκατοντάδες γονείς ασκήθηκαν κατηγορίες για ποινικά αδικήματα. Σχεδόν όλοι ήταν αθώοι. Οι περισσότερες κατηγορίες ήταν για πράξεις που δεν έγιναν ποτέ.
Έκτοτε επικράτησε η λογική. Οι περισσότεροι κατηγορούμενοι αποφυλακίστηκαν.
· Δεκαετία του 1990: Ορισμένοι συντηρητικοί χριστιανοί ιερείς εξακολουθούν να συνδέουν δύο άσχετα μεταξύ τους πιστεύω:
o Τη φανταστική θρησκεία των Μαγισσών που λατρεύουν τον Σατανά, την ύπαρξη της οποίας διέδιδε η Εκκλησία στην Αναγέννηση και
o Τη θρησκεία της Wicca και άλλες παγανιστικές θρησκείες που βασίζονται σε πιστεύω με άξονα τη φύση και που δεν αναγνωρίζουν την ύπαρξη του Διαβόλου του χριστιανισμού.
· 1999: Οι συντηρητικοί χριστιανοί ιερείς κατά καιρούς κάνουν έκκληση για αναβίωση της εποχής της πυράς για να εξαλείψουν τους οπαδούς της Wicca και άλλους νεοπαγανιστές. Το ακόλουθο παράδειγμα δείχνει το μέγεθος της παραπληροφόρησης και του μίσους που μπορεί να προκαλέσει ο φόβος των Μαγισσών. Το Αύγουστο του 1999, ο αιδεσιμότατος Jack Harvey, ιερέας του Ναού της Ανεξάρτητης Εκκλησίας των Βαπτιστών στην πόλη Killeen στις ΗΠΑ, φέρεται ότι επέτρεπε σε ένα τουλάχιστον μέλος της εκκλησίας του να οπλοφορεί στη διάρκεια των λειτουργιών "σε περίπτωση που κάποιος μάγος προσπαθήσει να αρπάξει κάποιο από τα παιδιά μας… άκουσα ότι πίνουν αίμα και τρώνε μικρά παιδιά. Ανάβουν φωτιές, μάλλον τα μαγειρεύουν…" Στις ομιλίες που συνόδευαν την επίδειξη της εκκλησίας του ενάντια στους οπαδούς της Wicca, ο αιδεσιμότατος Harvey φέρεται ότι δήλωσε ότι οι Μάγισσες να πυρποληθούν. Μία από τις χριστιανικές επιγραφές έγραφε "Η μαγεία είναι αποστροφή" από τη μία πλευρά και από την άλλη έγραφε "Κάψτε τις μάγισσες της Ft. Hood" 7 (Ft. Hood είναι μία μεγάλη στρατιωτική βάση κοντά στην πόλη Killeen. Εκεί υπάρχει μία ομάδα οπαδών της Wicca).
Σχετική βιβλιογραφία
· Είναι όλοι οι Μάγοι ίδιοι; Τα βιβλία του Χάρι Πότερ και ο τρόπος με τον οποίο επισημαίνουν τα σημεία που συγχέει ο κόσμος σχετικά με τις έννοιες "Μάγος" και "Μαγεία".
Παραπομπές
1. "Why are there Witches? History of Witchcraft for Halloween", News release, Johns Hopkins University Office of News and Information, 1999-OCT-11.
2. Walter Stephens, "Demon lovers: Witchcraft, Sex and Belief," University of Chicago, (2000).
3. "A village possessed: A true story of Witchcraft," by Discovery Online, at: http://www.discovery.com/stories/history
4. Jenny Gibbons, "Recent developments in the study of the great European Witch hunt," at: http://www.cog.org/witch_hunt.html
5. "Witches: a psychoanalytic exploration of the killing of women," Free Association Books, (1999) Chapter 1. Review/order this book The first chapter is available online.
6. Elisa Slattery, "To prevent a 'Shipwreck of souls': Johann Weyer and 'De Praestigiis Daemonum," Essays in History, Vol. 36 (1994) Online at: http://etext.lib.virginia.edu/journals/EH/EH36/slattery1.html
7. Barry Shlachter, "Bothered and bewildered; Wiccans at Hood shrug off media hubbub," Fort Worth Star Telegram, 1999-AUG-7
8. Lawrence Pazder & Michelle Smith, "Michelle Remembers," Pocket Books, (1980) This book was out of stock on 1999-DEC-14, but may become available.
9. I.M. Carlson, "Historical Witch trial stats (revised),
· Οι περισσότεροι σύγχρονοι Σατανιστές ακολουθούν τη διδασκαλία:
- της Εκκλησίας του Σατανά, όπου στην περίπτωση αυτή είναι πιθανώς Αγνωστικιστές και δέχονται τον Σατανά ως έννοια αλλά όχι ως ζωντανή οντότητα,
- του Ναού του Σεθ, όπου στην περίπτωση αυτή αναγνωρίζουν τη θεότητα της Αρχαίας Αιγύπτου, τον Σεθ, ως ζωντανή οντότητα,
- κάποιας άλλης παρεμφερούς σατανιστικής ομάδας.
· Οι Μάγισσες την εποχή της πυράς θεωρούνταν από την καθολική εκκλησία λάτρεις του Σατανά που σκοπό της ζωής τους είχαν να δολοφονούν και να βλάπτουν τους συνανθρώπους τους με μαγικά μέσα. Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι όντως υπήρχαν τέτοιες "Μάγισσες", εκτός από ορισμένες περιπτώσεις διανοητικά άρρωστων ανθρώπων. Οι περισσότεροι ιστορικοί και άλλοι ακαδημαϊκοί πιστεύουν ότι οι τρεις κατηγορίες που προαναφέρθηκαν δεν σχετίζονται μεταξύ τους. Κάθε ομάδα δέχεται διαφορετικές θεότητες ή δεν πιστεύει καθόλου. Οι κανόνες συμπεριφοράς τους διαφέρουν ριζικά και είναι συχνά εντελώς αντίθετοι. Διαφέρουν όσο και οι βουδιστές από τους χριστιανούς. Περισσότερες πληροφορίες.
---
Κοινά σημεία μεταξύ των σύγχρονων Μαγισσών και των θυμάτων της εποχής της πυράς:
Οι γνώμες διαφέρουν:
· Υπάρχουν μαρτυρίες σε βιβλία της εποχής της πυράς, ότι κάποια από τα θύματα λέγεται ότι λάτρευαν την Άρτεμη, την Oriente και την Ερωδιάδα ή άλλες παγανιστικές θεότητες. Αν τα στοιχεία αυτά είναι αξιόπιστα, παραπέμπουν στην ύπαρξη κοινού σημείου μεταξύ κάποιων τουλάχιστον θυμάτων και των σύγχρονων οπαδών της Wicca ή των Νεοπαγανιστών.
· Τα περισσότερα θύματα της εποχής της πυράς συνήθως ήταν:
- Μαίες
- Θεραπεύτριες
- Ανύπαντρες γυναίκες που ζούσαν μόνες ή/και είχαν περιουσία
- Άνθρωποι μισητοί στους γείτονές τους
- Οπαδοί αρχαίων παγανιστικών τελετών
- Άνθρωποι που κατηγορήθηκαν από άλλα θύματα εν ώρα βασανισμού
- Άνθρωποι που απλώς κατηγορήθηκαν άδικα
Ωστόσο, τα πρακτικά των δικαστηρίων παρουσιάζουν συχνά τις διαστρεβλωμένες απόψεις των δικαστών και όχι την πραγματικότητα. Η ευρεία διάδοση των βασανιστηρίων, ειδικά στις ρωμαιοκαθολικές χώρες, καθιστούσε μία κατάθεση εντελώς αναξιόπιστη.
· Πολλοί σύγχρονοι σκληροπυρηνικοί χριστιανοί αναφέρονται
- στους οπαδούς της Wicca και άλλους σύγχρονους νεοπαγανιστές,
- στους σατανιστές,
- στους ανθρώπους που έχουν αποκρυφιστικά ενδιαφέροντα, όπως την αστρολογία, τη χειρομαντεία, τα Ταρώ, τα Runes, κ.α.,
- στις "Μάγισσες" της Αναγέννησης και
- σε διάφορους άλλους
ως σατανιστές. Θεωρούν τους δύο όρους κατά βάση συνώνυμους. Πρόκειται για ομάδες που συντηρούν πολλά από τα πιστεύω της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας του 15ου αιώνα. Πολλοί είναι ακόμα πιο ακραίοι και θεωρούν τις υπόλοιπες θρησκείες, όπως τον βουδισμό, τον ινδουισμό και τον ταοϊσμό, μορφές του σατανισμού. Σύμφωνα με τις απόψεις τους, δύο στους τρεις ανθρώπους στον κόσμο είναι αυτομάτως σατανιστές επειδή δεν είναι χριστιανοί. Κάποιοι θεωρούν σατανιστές ακόμα και πολλούς ρωμαιοκαθολικούς, αγγλικανιστές και μη συντηρητικούς προτεστάντες.
Το έδαφος είναι πρόσφορο για παρεξηγήσεις όταν διαφορετικές ομάδες χρησιμοποιούν διαφορετικούς ορισμούς για τους όρους Μάγισσα και Σατανιστής.
---
Γενικά
Η μεγάλης κλίμακας εξόντωση ανθρώπων με την κατηγορία της μαγείας ή της αιρετικής πίστης κορυφώθηκε μεταξύ του 1500 και 1650 μ.Χ. Υπάρχουν πολλές εσφαλμένες απόψεις για την εποχή της πυράς. Δεν θα γίνουμε αρεστοί με τις ακόλουθες πληροφορίες. Ωστόσο, θεωρούμε ότι είναι ακριβείς:
· Σύμφωνα με σημερινές εκτιμήσεις, ο συνολικός αριθμός των αθώων θυμάτων κυμαίνεται από 3.000 (σύμφωνα με μία ρωμαιοκαθολική πηγή) έως 9.000 (σύμφωνα με πολλές νεοπαγανιστικές πηγές). Ο αριθμός που προκύπτει βάσει δικαστικών εγγράφων και εκτιμήσεων για τον αριθμό των εγγράφων που δεν διασώθηκαν, είναι πιθανώς μικρότερος από 200.000. Έκπληξη αποτελεί το γεγονός, ότι ο αριθμός αυτός ισούται σχεδόν με τον γεωμετρικό αριθμητικό μέσο όρο των ακραίων εκτιμήσεων.
· Τα δικαστήρια δεν είχαν αποκλειστικό στόχο τις γυναίκες. Η αριθμητική προτίμηση στο ένα φύλο ή το άλλο διέφερε ανά περιοχή. Στην Ισλανδία, περισσότερο από το 90% των κατηγορούμενων για μαγεία ήταν άντρες, στην Ευρώπη περισσότερο από το 80% ήταν γυναίκες και σε γενικές γραμμές το 75% του συνόλου ήταν γυναίκες.
· Οι περισσότερες καταδίκες σε θάνατο ορίζονταν από δικαστήρια και όχι από την Καθολική Εκκλησία. Ωστόσο, η εκκλησία εμπλεκόταν έμμεσα διότι παρείχε το θεολογικό υπόβαθρο προκειμένου να διώκονται οι αιρετικοί από τα δικαστήρια.
· Η Ιερά Εξέταση δεν επικέντρωνε την προσοχή της στη δίωξη των Μαγισσών. Πρωταρχικό της ενδιαφέρον αποτελούσαν οι θρησκευτικές αιρέσεις.
· Παρόλο που η Εκκλησία δεν ήταν άμεσα υπεύθυνη για τις εκτελέσεις που διέταζαν τα δικαστήρια, ήταν υπεύθυνη για τις πεποιθήσεις που δικαιολογούσαν τη σύλληψη, τον βασανισμό και την εκτέλεση των θρησκευτικών μειονοτήτων από τα εν λόγω δικαστήρια. Μία από τις πεποιθήσεις ήταν ότι τα άτομα των οποίων τα πιστεύω παρέκκλιναν από τα πιστεύω της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, δεν έπρεπε να χαίρουν θρησκευτικής ελευθερίας. Μία άλλη ψευδής και ανυπόστατη πεποίθηση ήταν ότι μεγάλος αριθμός πιστών είχε πουλήσει την ψυχή του στον Σατανά και έπαιρνε μέρος σε σατανιστικές και φονικές πράξεις.
· Η αυστηρότητα των διώξεων δεν ήταν το ίδιο εξαπλωμένη σε όλες τις χριστιανικές χώρες. Κυρίως εστιαζόταν στην ανατολική Γαλλία, τη Γερμανία και την Ελβετία. Πολλές χώρες κατάφεραν σε μεγάλο βαθμό να μη βιώσουν την εποχή της πυράς:
- Γνωρίζουμε μόνο τέσσερις περιπτώσεις δολοφονίας μαγισσών στην Ιρλανδία.
- Σχετικά λίγες δολοφονήθηκαν στις ανατολικές ορθόδοξες χώρες - μόνο δέκα στη Ρωσία.
- Στη Νέα Αγγλία, το διάστημα 1645 με 1662, υπολογίζεται ότι δολοφονήθηκαν 21 Ευρωπαίοι. Οι υπολογισμοί μαρτυρούν ότι καταδικάστηκαν από 13 ως 100 ιθαγενείς Αμερικανοί ενώ αγνοείται ο αριθμός εκείνων που δολοφονήθηκαν.
- Στη Νέα Αγγλία, το διάστημα 1663 με 1692, σημειώθηκαν περισσότερες από 250 συλλήψεις, 19 εκτελέσεις, δύο θάνατοι από φυσικά αίτια σε περίοδο φυλάκισης και ένας θάνατος από βασανιστήρια.
- Λιγότεροι από τέσσερις θάνατοι σημειώθηκαν στον Καναδά.
Η πίστη στην ύπαρξη μαγισσών μειώθηκε την εποχή του Διαφωτισμού, καθώς ο κόσμος άρχισε να αμφισβητεί πολλές παλιές θρησκευτικές πεποιθήσεις. Έτσι δόθηκε αναγκαστικά ένα τέλος στις εκτελέσεις μαγισσών στην Ευρώπη (μέχρι το 1792) και την αμερικανική ήπειρο (μέχρι τη δεκαετία του 1830).
---
Αναζωπύρωση των πεποιθήσεων της "εποχής της πυράς":
Η πεποίθηση στην ύπαρξη "Μαγισσών" που διαπράττουν ανείπωτες πράξεις εναντίον μικρών παιδιών αναζωπυρώθηκε στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και διαδόθηκε ευρέως η άποψη ότι:
· αναβιώνει η απομίμηση της Σατανιστικής Τελετής Κακοποίησης και
· η τελετουργική κακοποίηση παιδιών με πολλά θύματα και πολλούς θύτες σε παιδικούς σταθμούς και νηπιαγωγεία.
Η απομίμηση και των δύο τελετών έφθινε το 2000. Έσβησαν λόγω:
· έλλειψης αδιάσειστων αποδείξεων ύπαρξης τέτοιου είδους εγκλημάτων και
· αύξησης της αμφισβήτησης της αξιοπιστίας των "ανεπαρκών" αποδείξεων ύπαρξης τελετουργικής κακοποίησης. Οι αποδείξεις προέρχονταν κυρίως από τις αναμνήσεις ατόμων που ακολουθούσαν Ψυχοθεραπεία Ανάκτησης Μνήμης και είχαν Διαταραχή Πολλαπλής Προσωπικότητας.
Κατά καιρούς εξακολουθούν να ακούγονται οι εκκλήσεις κάποιων συντηρητικών χριστιανών ηγετών για τον αφανισμό των "Μαγισσών". Αυτό που γενικά υποστηρίζουν είναι η γενοκτονία των οπαδών της Wicca και άλλων παγανιστών - η εξαφάνιση μίας μορφής μαγείας που δεν έχει καμία σχέση με τη λατρεία του Σατανά. Ωστόσο, η απαίτηση για μαζικές δολοφονίες είναι αρκετά σπάνια στις ημέρες μας.
---
Η ιστορία του κυνηγιού μαγισσών
· Πριν από τον 9ο αιώνα μ.Χ.: Η λαϊκή πεποίθηση στην ύπαρξη των Μάγων και των Μαγισσών ήταν ευρέως διαδεδομένη. Θεωρούνταν εξαιρετικά κακοί άνθρωποι, κυρίως οι γυναίκες, που αφιέρωναν τη ζωή τους στο να βλάπτουν και να σκοτώνουν τους συνανθρώπους τους χρησιμοποιώντας μαύρη μαγεία και διαβολικά μαγικά. Την εποχή εκείνη η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία δίδασκε επισήμως ότι οι Μάγισσες δεν υπήρχαν. Ήταν αιρετική δήλωση να δέχεται κανείς την ύπαρξή τους. "Για παράδειγμα, η Σύνοδος του Αγ. Πατρικίου που έλαβε χώρα τον 5ο αιώνα αποφάνθηκε ότι "Όποιος χριστιανός πιστεύει στην ύπαρξη βρικολάκων στον κόσμο, δηλαδή στην ύπαρξη μαγισσών, θα αναθεματίζεται. Όποιος διαδίδει την ύπαρξη σε συνάνθρωπό του δεν θα γίνεται δεκτός στην εκκλησία μέχρι να ανακαλέσει ο ίδιος το έγκλημα που διέπραξε". Ένα θρησκευτικό διάταγμα από τη Σαξονία (775 - 790 Μ.Χ.) απέδιδε την αιτία ύπαρξης αυτών των στερεότυπων στην παγανιστική πίστη: "Όποιος παρασυρθεί από τον Διάβολο και συνταχθεί με την πίστη των παγανιστών ότι οι μάγοι και οι μάγισσες τρώνε ανθρώπους και οδηγήσει στην πυρά κάποιων από αυτούς [τους φερόμενους ως μάγους]… θα τιμωρείται με θάνατο". 4
· 906 μ.Χ.: Ο Regino της Prum, Ηγούμενος της Treves, έγραψε το Canon Episcopi. Ενίσχυσε τη θέση της Εκκλησίας ότι οι Μάγισσες δεν υπάρχουν. Το σύγγραμμά του παραδεχόταν ότι κάποιες γυναίκες που τελούσαν υπό σύγχυση νόμιζαν ότι πετούσαν στον αέρα μαζί με τη θεά των Παγανιστών, την Άρτεμη. Αυτό όμως δεν συνέβαινε στην πραγματικότητα. Σύμφωνα με την ερμηνεία, ήταν ένα είδος παραίσθησης.
· Περί το 975 μ.Χ.: Οι τιμωρίες για την κατηγορία της μαγείας και τη χρήση θεραπευτικών μαγικών μεθόδων ήταν σχετικά ήπιες. Το αγγλικό εξομολογητήριο έλεγε: "Αν μία γυναίκα ασκεί τη μαγεία και τη γητειά και [χρησιμοποιεί] μαγικά φίλτρα, θα νηστέψει για δώδεκα μήνες…. Αν σκοτώσει κάποιον με τα φίλτρα της, θα νηστέψει για εφτά χρόνια". Ως νηστεία οριζόταν η κατανάλωση ψωμιού και νερού μόνο.
· Περί το 1140: Ο Gratian, ένας Ιταλός μοναχός, ενσωμάτωσε το Cacon Episcopi στο εκκλησιαστικό δίκαιο.
· Περί το 1203: Το κίνημα των "Καθαρών", μίας ομάδας γνωστικών χριστιανών, έγινε πολύ δημοφιλές στην περιοχή της Ορλεάνης της Γαλλίας και την Ιταλία. Ήταν δηλωμένοι αιρετικοί. Ο πάπας Ινοκέντιος Γ' κήρυξε τη γενοκτονία των Καθαρών. Ο τελευταίος Καθαρός κάηκε στην πυρά το 1321 μ.Χ. Η πίστη τους αναζωπυρώθηκε τα τελευταία χρόνια.
· 1227: Ο πάπας Γρηγόριος Θ' ίδρυσε τα δικαστήρια της Ιεράς Εξέτασης που είχαν την αρμοδιότητα να συλλαμβάνουν, να δικάζουν, να καταδικάζουν και να εκτελούν αιρετικούς.
· 1252: Ο πάπας Ινοκέντιος Γ' επέτρεψε τη χρήση βασανιστηρίων στη διάρκεια διεξαγωγής δίκης από την Ιερά Εξέταση. Το γεγονός αυτό αύξησε σημαντικά το ποσοστό των καταδικών.
· 1258: Ο πάπας Αλέξανδρος Δ' διέταξε την Ιερά Εξέταση να περιορίσουν τις υποθέσεις που αναλάμβαναν σε υποθέσεις αιρετικών. Δεν θα ερευνούσαν υποθέσεις με την κατηγορία της μαντείας ή της μαγείας εκτός και αν εμπλέκονταν αιρετικοί.
· 1265: Ο πάπας Κλήμης Δ' επαναφέρει τη χρήση βασανιστηρίων.
· 1326: Η Εκκλησία εξουσιοδοτεί την Ιερά Εξέταση να διερευνά υποθέσεις Μαγείας. Η βασικής της προσπάθεια ήταν η ανάπτυξη της "δαιμονολογίας", της θεωρίας της διαβολικής προέλευσης της Μαγείας.
· 1330: Η λαϊκή αντίληψη ότι οι Μάγισσες χρησιμοποιούσαν διαβολικά μαγικά, διευρύνθηκε για να συμπεριλάβει την άποψη ότι οι Μάγισσες ορκίζονταν πίστη στον Σατανά, ότι είχαν ερωτικές σχέσεις με τον Διάβολο, ότι απήγαν και έτρωγαν παιδιά κ.α.
· 1347 έως 1349: Η επιδημία του Μαύρου Θανάτου σκότωσε ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της Ευρώπης. Η καχυποψία εξαπλώθηκε. Οι εβραίοι, οι μουσουλμάνοι και οι Μάγισσες κατηγορούνταν ότι δηλητηρίαζαν τα πηγάδια και ότι μετέδιδαν την αρρώστια.
· Δεκαετία του 1430: Χριστιανοί θεολόγοι άρχισαν να γράφουν δοκίμια και βιβλία στα οποία "απεδείκνυαν" την ύπαρξη των Μαγισσών. 1
· 1450: Άρχισαν οι πρώτες μεγάλες διώξεις Μαγισσών σε όλη την Ευρώπη. Η Εκκλησία έπλασε μία φανταστική θρησκεία του κακού χρησιμοποιώντας τα στερεότυπα που κυκλοφορούσαν από την προ Χριστού εποχή. Είπε ότι οι Παγανιστές που λάτρευαν την Άρτεμη και άλλους θεούς και θεές ήταν Μάγοι και Μάγισσες που απήγαν παιδιά, σκότωναν και έτρωγαν τα θύματά τους, πουλούσαν την ψυχή τους στον Σατανά, συμμαχούσαν με δαίμονες, πετούσαν στον αέρα, συναντιόνταν μέσα στη νύχτα, προκαλούσαν ανδρική ανικανότητα και στειρότητα, εξαφάνιζαν τα ανδρικά γεννητικά όργανα κ.α. Οι ιστορικοί εκτιμούν ότι αυτή η γενοκτονία με το θρησκευτικό υπόβαθρο, είχε ως κίνητρο την επιθυμία της Εκκλησίας να διατηρήσει ένα αποκλειστικό θρησκευτικό μονοπώλιο ή ότι αποτελούσε ένα "μέσο καταστολής, μία μορφή κυριάρχησης της αποκλίνουσας συμπεριφοράς, μία έντονη αντίδραση απέναντι στις γυναίκες ή ένα μέσο του απλού λαού να βρει αποδιοπομπαίους τράγους για την κατεστραμμένη σοδειά του, τα ψόφια ζωντανά του ή τα νεκρά βρέφη και παιδιά του". Ο Walter Stephens, καθηγητής ιταλικών σπουδών στο πανεπιστήμιο John Hopkins, προτείνει μία νέα θεωρία: "Νομίζω ότι οι Μάγισσες είναι οι αποδιοπομπαίοι τράγοι του Θεού". 2 Οι θρησκευτικοί ηγέτες πίστευαν ότι έπρεπε να διατηρήσουν τόσο την εικόνα του παντοδύναμου όσο και την εικόνα του αγαπητού θεού. Έτσι, έπρεπε να επινοήσουν τις Μάγισσες και τους δαίμονες προκειμένου να εξηγήσουν τη διάσταση του κακού που υπάρχει στον κόσμο.
· 1450: Ο Γουτεμβέργιος εφηύρε την τυπογραφία και κατέστησε δυνατή τη μαζική εκτύπωση βιβλίων. Έτσι τα παπικά διατάγματα και τα βιβλία για τη δίωξη Μαγισσών διαδόθηκαν ευρέως. Το κυνήγι Μαγισσών έγινε πολύ ευκολότερο.
· 1474: Ο πάπας Ινοκέντιος Γ' εξέδωσε παπικό διάταγμα με το οποίο καταδίκαζε τις Μάγισσες.
· 1480: Ο Thomas of Brabant έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο Formicarious, το οποίο περιγράφει τη δίκη με την κατηγορία της μαγείας ενός άντρα. Αντίγραφα του βιβλίου επισυνάπτονταν συχνά επί χρόνια στο Malleus Maleficarum.
· 1486-1487: Ο Institoris (Heinrich Kraemer) και ο Jacob Sprenger εξέδωσαν το Malleus Maleficarum (Το Σφυρί των Μαγισσών). Πρόκειται για μία εκπληκτική μελέτη του μισογυνισμού και της σεξουαλικής απογοήτευσης των συγγραφέων. Περιγράφει τις δραστηριότητες των Μαγισσών, τις μεθόδους απόσπασης ομολογίας. Αποκηρύχθηκε από την Εκκλησία αλλά έγινε η "Βίβλος" των δικαστηρίων που δίκαζαν Μάγισσες.
· 1500: Τον 14ο αιώνα είναι γνωστές 38 δίκες Μαγισσών και Μάγων στην Αγγλία, 95 στη Γαλλία και 80 στη Γερμανία.
Οι διώξεις Μαγισσών αυξήθηκαν πολύ. "Επιλέγοντας να χαρίσουν την ψυχή τους στον Διάβολο, οι μάγισσες διέπραξαν εγκλήματα ενάντια στον άνθρωπο και ενάντια στον Θεό. Η βαρύτητα του διπλού εγκλήματος κατέταξε τη μαγεία στην κατηγορία των crimen exceptum και επιτρέπει την άρση των συνηθισμένων κανόνων αποδεικτικών στοιχείων προκειμένου να τιμωρηθούν οι ένοχοι". Οι καταθέσεις παιδιών επιτρέπονταν. Τα βασανιστήρια επιβάλλονταν χωρίς περιορισμούς για να αποσπαστούν οι ομολογίες. Και οι ελάχιστη μορφή απόδειξης αρκούσε ως απόδειξη ενοχής.
· 1517: Ο Λούθηρος κάρφωσε τις 95 θέσεις του στην είσοδο του καθεδρικού της Βιτεμβέργης της Γερμανίας. Η κίνησή του πυροδότησε τη Μεταρρύθμιση των Διαμαρτυρώμενων. Στις ρωμαιοκαθολικές χώρες τα δικαστήρια συνέχισαν να καίνε μάγισσες. Στις διαμαρτυρόμενες χώρες κυρίως τις απαγχόνιζαν. Ορισμένες από αυτές τις χώρες δεν επέτρεπαν τη χρήση βασανιστηρίων. Στην Αγγλία η έλλειψη βασανιστηρίων οδήγησε στο χαμηλό ποσοστό καταδικών του 19%.
· Περί το 1550 έως το 1650 Μ.Χ.: Οι δίκες και οι καταδίκες κορυφώθηκαν στη διάρκεια του αιώνα που συχνά αποκαλείται "η εποχή της πυράς". Κυρίως λάμβαναν χώρα στην ανατολική Γαλλία, τη Γερμανία και την Ελβετία. Οι διώξεις μαγισσών συχνά λάμβαναν χώρα και στις περιοχές όπου οι καθολικοί και οι διαμαρτυρόμενοι μάχονταν μεταξύ τους. Σε αντίθεση με ό,τι έχει επικρατήσει, οι ύποπτες ως μάγισσες δικάζονταν από λαϊκά δικαστήρια - ειδικά οι ύποπτες για σατανιστική μαγεία. Η μειοψηφία δικαζόταν από εκκλησιαστικές αρχές. Οι υποθέσεις αυτές αφορούσαν γυναίκες που εξασκούσαν θεραπευτική μαγεία ή ήταν μαίες. 4
· 1563: Ο Johann Weyer (γεννηθείς το 1515) εξέδωσε ένα βιβλίο που έπαιξε σημαντικό ρόλο στις δίκες των Μαγισσών. Είχε τίτλο "De Praestigilis Daemonum" (Οι ψυχές που ναυάγησαν) και υποστήριζε ότι οι Μάγισσες δεν υπήρχαν στην πραγματικότητα αλλά ότι ο Σατανάς διέδιδε την ύπαρξή τους. Απέρριπτε τις ομολογίες που αποσπόνταν με βασανιστήρια διότι δεν τις θεωρούσε αξιόπιστες. Συνέστηνε ιατρική αγωγή αντί για βασανισμό και εκτέλεση. Εκδίδοντας ανώνυμα το βιβλίο, απέφυγε την πυρά.
· 1580: Ο Jean Bodin έγραψε το "De la Demonomanie des Sorciers" (Περί των τιμωριών που αξίζει να λάβουν οι Μάγισσες". Δήλωνε ότι η τιμωρία των Μαγισσών ήταν απαραίτητη τόσο για την ασφάλεια του κράτους όσο και για να κατευναστεί η οργή του Θεού. Καμία ύποπτη ως Μάγισσα δεν έπρεπε να απελευθερώνεται αν υπήρχε έστω και η ελάχιστη απόδειξη της ενοχής της. Αν οι διώκτες περίμεναν μέχρι να έχουν στην κατοχή τους αδιάσειστες αποδείξεις, ήταν της γνώμης ότι δεν επρόκειτο να τιμωρηθεί ποτέ καμία Μάγισσα.
· 1584: Ο Reginald Scot εξέδωσε ένα βιβλίο που προηγούταν της εποχής του. Στο Discovery of Witchcraft (Ανακαλύπτοντας τη Μαγεία) ισχυρίστηκε ότι δεν υπάρχουν υπερφυσικές δυνάμεις. Συνεπώς, δεν υπάρχουν Μάγισσες.
· 1608: Ο Francesco Maria Guazzo εξέδωσε το "Compendium Maleficarum". Πραγματεύτηκε τη συμφωνία των Μαγισσών με τον Σατανά, τη μαγεία που χρησιμοποιούσαν οι Μάγισσες για να βλάπτουν τους άλλους κ.α.
· Περί το 1609: Πανικός μαγισσών έπληξε την περιοχή των Βάσκων της Ισπανίας. Η La Suprema, η διοικητική αρχή της Ιεράς Εξέτασης αποφάνθηκε ότι επρόκειτο για παραπλάνηση και εξέδωσε Διάταγμα Σιωπής, απαγορεύοντας κάθε συζήτηση περί μαγείας. Ο πανικός έσβησε γρήγορα.
· 1610: Σταμάτησε η εκτέλεση Μαγισσών στις Κάτω Χώρες, πιθανώς εξαιτίας του βιβλίου του Weyer, που είχε εκδοθεί το 1563.
· 1616: Ξέσπασε δεύτερη μανία κατά των Μαγισσών στην Vizcaya. Για άλλη μια φορά εκδόθηκε Διάταγμα Σιωπής από την Ιερά Εξέταση. Ο βασιλιάς, όμως, το απέσυρε και 300 ύποπτες ως Μάγισσες κάηκαν ζωντανές.
· 1631: Ο Friedrich Spee von Langenfield, ισουίτης ιερέας, έγραψε το "Cautio criminalis" (Επισταμένη ανάλυση ποινικών υποθέσεων). Καταδίκασε το κυνήγι Μαγισσών και τις καταδίκες τους στην Wurzburg της Γερμανίας. Έγραψε, ότι οι κατηγορούμενες ομολογούσαν μόνο επειδή γίνονταν θύματα σαδιστικών βασανιστηρίων.
· 1684: Εκτελέστηκε η τελευταία Μάγισσα στην Αγγλία.
· Δεκαετία του 1690: Περίπου 25 άνθρωποι πέθαναν στη διάρκεια του πανικού ενάντια στις Μάγισσες που ξέσπασε στο Σάλεμ της Μασαχουσέτης. Ένας πέθανε κάτω από υπερβολικό βάρος που τοποθετήθηκε πάνω στο σώμα του επειδή αρνήθηκε να απολογηθεί, κάποιοι πέθαναν στη φυλακή και οι υπόλοιποι απαγχονίστηκαν. 3 Ακολούθησαν και άλλες δίκες και εκτελέσεις στη Νέα Αγγλία.
· 1745: Η Γαλλία σταμάτησε τις εκτελέσεις Μαγισσών.
· 1775: Η Γερμανία σταμάτησε τις εκτελέσεις Μαγισσών.
· 1782: Η Ελβετία σταμάτησε τις εκτελέσεις Μαγισσών.
· 1792: Η Πολωνία σταμάτησε τις εκτελέσεις Μαγισσών. Θεωρείται το έτος που έγινε η τελευταία τέτοιου είδους εκτέλεση στην Ευρώπη.
· Δεκαετία του 1830: Η Εκκλησία σταμάτησε τις εκτελέσεις Μαγισσών στη Νότια Αμερική.
· 1980: Οι Δρ. Lawrence Pazder και Michelle Smith έγραψαν το "Michelle Remembers" (Η Μισέλ Θυμάται). Η έννοια ανθρώπων που συμμαχούν με τον Σατανά, η οποία σε μεγάλο βαθμό είχε ξεχαστεί επί δεκαετίες, αναβίωσε. Παρόλο που το βιβλίο αποδείχτηκε μυθοπλασία, παρουσιάστηκε ως πραγματικό, βασισμένο στην ανάκληση των αναμνήσεων της Μισέλ. 8 Το βιβλίο ευθυνόταν για το νέο κύμα πανικού Μαγισσών/Σατανιστών που ξέσπασε.
· 1980 έως 1995: Δύο δίκες διεξήχθησαν στη Νότια Αμερική, οι οποίες είχαν πολλά από τα στοιχεία των παλιών δικών Μαγισσών:
o Το προσωπικό κάποιων βρεφονηπιακών σταθμών και κατηχητικών σχολείων κατηγορήθηκε για τελετουργική κακοποίηση παιδιών. Οι αποδείξεις βασίστηκαν σε εσφαλμένες ιατρικές γνωματεύσεις και στις αναμνήσεις ανύπαρκτης κακοποίησης που εμφυτεύτηκαν στο μυαλό πολύ μικρών παιδιών.
o Δεκάδες χιλιάδες ενήλικες, θύματα της Ψυχοθεραπείας Ανάκλησης Αναμνήσεων, έπλασαν ψεύτικες αναμνήσεις κακοποίησης στην παιδική ηλικία. Στο 17% περίπου των περιπτώσεων, οι αναμνήσεις περιλάμβαναν Σατανιστική Τελετουργική Κακοποίηση. Σε εκατοντάδες γονείς ασκήθηκαν κατηγορίες για ποινικά αδικήματα. Σχεδόν όλοι ήταν αθώοι. Οι περισσότερες κατηγορίες ήταν για πράξεις που δεν έγιναν ποτέ.
Έκτοτε επικράτησε η λογική. Οι περισσότεροι κατηγορούμενοι αποφυλακίστηκαν.
· Δεκαετία του 1990: Ορισμένοι συντηρητικοί χριστιανοί ιερείς εξακολουθούν να συνδέουν δύο άσχετα μεταξύ τους πιστεύω:
o Τη φανταστική θρησκεία των Μαγισσών που λατρεύουν τον Σατανά, την ύπαρξη της οποίας διέδιδε η Εκκλησία στην Αναγέννηση και
o Τη θρησκεία της Wicca και άλλες παγανιστικές θρησκείες που βασίζονται σε πιστεύω με άξονα τη φύση και που δεν αναγνωρίζουν την ύπαρξη του Διαβόλου του χριστιανισμού.
· 1999: Οι συντηρητικοί χριστιανοί ιερείς κατά καιρούς κάνουν έκκληση για αναβίωση της εποχής της πυράς για να εξαλείψουν τους οπαδούς της Wicca και άλλους νεοπαγανιστές. Το ακόλουθο παράδειγμα δείχνει το μέγεθος της παραπληροφόρησης και του μίσους που μπορεί να προκαλέσει ο φόβος των Μαγισσών. Το Αύγουστο του 1999, ο αιδεσιμότατος Jack Harvey, ιερέας του Ναού της Ανεξάρτητης Εκκλησίας των Βαπτιστών στην πόλη Killeen στις ΗΠΑ, φέρεται ότι επέτρεπε σε ένα τουλάχιστον μέλος της εκκλησίας του να οπλοφορεί στη διάρκεια των λειτουργιών "σε περίπτωση που κάποιος μάγος προσπαθήσει να αρπάξει κάποιο από τα παιδιά μας… άκουσα ότι πίνουν αίμα και τρώνε μικρά παιδιά. Ανάβουν φωτιές, μάλλον τα μαγειρεύουν…" Στις ομιλίες που συνόδευαν την επίδειξη της εκκλησίας του ενάντια στους οπαδούς της Wicca, ο αιδεσιμότατος Harvey φέρεται ότι δήλωσε ότι οι Μάγισσες να πυρποληθούν. Μία από τις χριστιανικές επιγραφές έγραφε "Η μαγεία είναι αποστροφή" από τη μία πλευρά και από την άλλη έγραφε "Κάψτε τις μάγισσες της Ft. Hood" 7 (Ft. Hood είναι μία μεγάλη στρατιωτική βάση κοντά στην πόλη Killeen. Εκεί υπάρχει μία ομάδα οπαδών της Wicca).
Σχετική βιβλιογραφία
· Είναι όλοι οι Μάγοι ίδιοι; Τα βιβλία του Χάρι Πότερ και ο τρόπος με τον οποίο επισημαίνουν τα σημεία που συγχέει ο κόσμος σχετικά με τις έννοιες "Μάγος" και "Μαγεία".
Παραπομπές
1. "Why are there Witches? History of Witchcraft for Halloween", News release, Johns Hopkins University Office of News and Information, 1999-OCT-11.
2. Walter Stephens, "Demon lovers: Witchcraft, Sex and Belief," University of Chicago, (2000).
3. "A village possessed: A true story of Witchcraft," by Discovery Online, at: http://www.discovery.com/stories/history
4. Jenny Gibbons, "Recent developments in the study of the great European Witch hunt," at: http://www.cog.org/witch_hunt.html
5. "Witches: a psychoanalytic exploration of the killing of women," Free Association Books, (1999) Chapter 1. Review/order this book The first chapter is available online.
6. Elisa Slattery, "To prevent a 'Shipwreck of souls': Johann Weyer and 'De Praestigiis Daemonum," Essays in History, Vol. 36 (1994) Online at: http://etext.lib.virginia.edu/journals/EH/EH36/slattery1.html
7. Barry Shlachter, "Bothered and bewildered; Wiccans at Hood shrug off media hubbub," Fort Worth Star Telegram, 1999-AUG-7
8. Lawrence Pazder & Michelle Smith, "Michelle Remembers," Pocket Books, (1980) This book was out of stock on 1999-DEC-14, but may become available.
9. I.M. Carlson, "Historical Witch trial stats (revised),
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου